Чет эл инвестициялар ривожланаётган мамлакатлар иқтисодиёти ва ижтимоий ҳаётини ривожлантиришнинг асосий воситасидир. Чет эл инвестициялари аҳоли бандлигини таъминлаш, янги технологияларни жорий этиш, компаниялар ўртасида тажриба алмашиш ва маҳсулотнинг рақобатбардошлигини ошириш учун асос бўлиб хизмат қилади. Таъкидлаш жоизки, ривожланаётган мамлакатларга инвестиция киритиш нафақат ривожланаётган мамлакатлар, балки чет эллик инвесторларнинг ўзлари учун ишлаб чиқариш ва товарларни сотиш ҳажмини кенгайтириш, шунингдек умуман бизнесни ривожлантириш учун фойдалидир. Бироқ, ривожланаётган мамлакатларнинг иқтисодий ва сиёсий беқарорлиги чет эл инвесторлари учун хавф туғдиради ва мамлакатнинг инвестицион жозибадорлиги ривожланишига тўсқинлик қилади. Ушбу мақолада чет эл инвестори ва қабул қилувчи давлат ўртасидаги инвестиция низоларини ҳал қилиш ва / ёки олдини олишнинг муқобил механизмлари кўриб чиқилади.
Ushbu tadqiqot to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar (TDI)ning barqaror iqtisodiy o'sish (YaIM o'sishi), ishsizlik kabi bir qancha makroiqtisodiy o'zgaruvchilarga ta'sirini tavsiflash uchun o'tkaziladi. Fransiyada tarif (U), eksport (EXP) va savdo ochiqligi (TO) va Oʻzbekistonda baʼzi samarali usullardan foydalanish maqsadida investitsiya siyosatini oʻrganish.
Мазкур мақолада иқтисодиётга хорижий инвестицияларни жалб қилишда инвестицион муҳит жозибадорлигини оширишнинг аҳамияти, мамлакат инвестицион муҳит жозибадорлигини ошириш борасида Хитой Халқ Республикаси ва Сингапур давлатларининг хорижий инвестицияларни жалб қилиш борасида тажрибалари ва улардан Ўзбекистон шароитида фойдаланиш масалалари ўрганилган. Шунингдек, мамлакатда хорижий инвестиция жалб қилишдаги сўнги йиллар тендецияси таҳлил қилинган.
Ўзбекистон иқтисодиётига кенг кўламли хорижий инвестицияларни жалб этиш билан биргаликда самарали фаолият юритишни ҳам ўз ичига олувчи иқтисодиётга асосланган, аҳолининг юқори турмуш сифати билан ажралиб турадиган замонавилашган, ижтимоий йўналтирилган жамиятни барпо этиш бўйича узоқ муддатли стратегик мақсадларга эришиш учун нафақат мулкчиликнинг турли шакллари, шунингдек, товар бозори, ишчи кучи ва капиталнинг халқаролашувини кўзлайди.
Ушбу мақолада иерархик таҳлил усули (ИТУ) ёрдамида хорижий инвестицияларни ҳудудларнинг “ўсиш нуқта”ларини белгилаб берувчи истиқболли тармоқларига оқилона жалб қилиш орқали хорижий инвестицияларнинг самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган таклифлар ишлаб чиқилган.
Ушбу тадқиқот орқали Қашқадарё вилоятида тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг асосий омиллари ва устувор йўналишлари иерархик таҳлил усули (ИТУ) ёрдамида таҳлил қилинди. Таҳлил натижаларига кўра, мавжуд хом-ашё заҳиралари, институционал ва ҳуқуқий ислоҳотларнинг самарадорлиги, ҳудуднинг бозор ҳажми, инфратузилма объектларининг мавжудлиги ва ҳолати хорижий инвесторлар учун энг муҳим омиллар сифатида қайд этилган. Шунингдек, Қашқадарё вилоятига инвестиция жалб қилишнинг устувор сектори сифатида саноат соҳаси танланди.
Тартибга солиш режимининг эркинлаштирилиши, тарифларнинг пасайтирилиши, иқтисодиётнинг телекоммуникациялар, суғурта, банк хизматлари, савдо, логистика ва бошқа тармоқларига инвестицияларга чекловлар олиб ташланиши фақат йирик компанияларгагина эмас, балки кичик бизнес ва хусусий тадбиркорларга ҳам йўл очиб бериши аниқланди. Кичик бизнесда инвестициялар ва инновацияларни амалга ошириш борасида маблағларга эҳтиёжни шакллантирувчи ва айни вақтда, ижтимоий-иқтисодий тизимга таъсир кўрсатувчи, ҳудуднинг инновацион-инвестицион ривожлантириш шарт-шароитларини белгилаб берувчи омиллар ўрганилди. Шу билан бирга кичик бизнесга хорижий инвестицияларни жалб қилишнинг самарадорлигини ошириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқилди